TOETS020911Indeafgelopenmaandenzijntweeuitsprakenge-daanwaarinhetbegrip`samenhang'inhetkadervandem.e.r.-plichtaanbodkwam.Allereerstdeuit-spraakoverhetbestemmingsplanTerNieuburchindegemeenteRijswijk.Ditbestemmingsplanvoorzietin de bouw van twee woontorens, een bios-coop,eengrandcaf?enexpositie-encultureleruim-ten.Degemeenteheeftbewustgeenm.e.r.-beoor-delingsprocedure doorlopen, omdat het aantalbezoekersvandebioscooponderdedrempelwaardeblijftenhetvoorderestgaatomzodaniggeringerecreatievemogelijkhedendatdebezoekersaantal-lendaarvannietmeegerekendhoeventeworden.Volgens de Afdeling bestuursrechtspraak van deRaadvanState(Afdeling)isdegemeenteinrede-lijkheidtoteenbezoekersaantalvancirca208.000gekomen.Ditligtonderdedrempelwaarde.Maar,tussendebioscoopendeandererecreatievefunc-tiesbestaateendusdanigesamenhang,datdezefunctiesals??nrecreatieveactiviteitmoetenwor-denbezienbijhetbepalenvanhetwelofnietvol-doenaandem.e.r.-beoordelingsplichtigedrempel-waarde.DatersprakeisvansamenhangbaseertdeAfdelingoptweeargumenten:1.dewijzewaaropde planvoorschriften zijn vormgegeven; en 2. devoorzienebouwkundigeverbinding.Metheteerstewordtdenkikbedoelddatzoweldebioscoopalsde andere recreatieve voorzieningen vallen onderdebestemming`maatschappelijkedoeleinden'.Valkenswaard-zuidVan een samenhang als in bestemmingsplan TerNieuburchisgeensprakeinhetbestemmingsplanValkenswaard-zuid.Inditbestemmingsplanzijnuitte werken bestemmingen opgenomen voor wo-ningbouw, een bedrijventerrein, gemengde doel-einden,deontwikkelingvannatuureneenwater-bergingsgebied en de aanleg van een hoofdont-sluitingsweg. Alle voor m.e.r. afzonderlijk te be-schouwenactiviteitenvoldoenopzichzelfnietaande m.e.r.-(beoordelings)plichtige drempelwaarde.In beroep is echter aangevoerd dat het bestem-mingsplansamenhangvertoontmetrealiseringvandeLageHeidewegenontwikkelingenbijhetEuro-circuitendatdaaromeenMERgemaakthadmoe-ten worden. Als argument wordt hierbij gebruiktdat in het bestemmingsplan Valkenswaard-zuidstaatdatdeLageHeidewegeenruimtelijkeenpla-nologische relatie heeft met het plan. Ditbetoogfaalt.DeAfdelingsteltdatdedriegenoemdeplannengeenafzonderlijkefasenvandezelfdeactiviteitbetref-fenendatdeactiviteitenooknieteenzodanigesa-menhangvertonendatdezeinhetkadervandem.e.r.-(beoordelings)plichtals??nactiviteithaddenmoe-tenwordenaangemerkt.Datdeplannenbetrekkinghebbenopeen(nagenoeg)aaneengeslotengebiedisinditkadernietdoorslaggevend.Ditisookwellogisch.Waarhetbijbestemmings-planTerNieuburchgingomrecreatievevoorzienin-gen,gaathetbijbestemmingsplanValkenswaard-zuid om een inhoudelijke/ruimtelijke samenhangtussenverschillendeactiviteiten.HetBesluitm.e.r.1994kentafzonderlijkeactiviteitenmetelkeigendrempelwaarden. Dat de aanleg van een wegsamenhangvertoontmetdebouwvanwoningenheeftgeenbetekenisinhetkadervandebeoorde-ling van de m.e.r.-(beoordelings)plicht. De aanlegvandewegzorgterimmersnietvoordathetaantalwoningentoeneemt,waardoordedrempelwaardevoordebouwvanwoningenwordtoverschreden.Alleenbijdecategoriestadsprojectenkunnenver-schillendeactiviteitenbijelkaarworden`opgeteld'.AlternatievenEen uitspraak over het dijkversterkingsplan Berg-ambacht-Ammerstol-Schoonhoven gaat over deinhoudvanhetMERendebijbehorendebesluitvor-ming.InberoepisgestelddatdegekozenvariantteveelafwijktvandeinhetMERgenoemdeuitgangs-puntenvoorhetbehoudvandelandschappelijke,natuur- en cultuurhistorische waarden. Door ver-schillende burgers zijn twee alternatieven aange-dragendievolgenshenbeterbijdezeuitgangspun-tenzoudenaansluiten.DeAfdelingsteltvastdathetdijkversterkingsplanisafgeleidvandeinhetMERonderzochtealternatie-ven.Opeenaantalpuntenisinverbandmetmeer-kostenenomdathetplanreedszeerhogekostenkent,afgewekenvanhetMMA.DeAfdelingachtditinbeginselnietonredelijk.Degenendieberoephebben ingesteld, hebben niet aannemelijk ge-maaktdathetMERendedaarinvervatteuitgangs-puntenonvoldoendezijnbetrokkenbijdebesluit-vorming.De Afdeling is het eens met het hoogheemraad-schapdatdetweeaangedragenalternatievennietbeschrevenhoeventewordeninhetMER.Heteer-stealternatief?eenverschuivingvandedamwandrichtingdekruinvandedijk?brengtaanzienlijkemeerkostenmetzichmeeenheeftgrotereuitvoe-ringsrisico's,zoalsschadedoortrillingen.Ookhettweedealternatief?eenlichtedamwandindebin-nenkruinvandedijk?kentmeerkostenenhiervanis niet aannemelijk gemaakt dat dit het doelbereikt.Volgensdegenendiedithebbenaangedra-gen,isdegehanteerdeberekeningsmethodeinhetgeotechnischonderzoekdatvoorhetMERenhetdijkversterkingsplan is uitgevoerd te conservatief.Zijhebbenechternietvoldoendeaannemelijkge-maaktdatditonderzoeknietbijdebesluitvormingbetrokkenhadmogenworden.Hetfeitdateran-deremethodenbestaanomietsteberekenen,be-tekentnietdatdegehanteerdemethodeonjuistis.HiermeebevestigtdeAfdelinghaareerderejuris-prudentiedatnietallemogelijkealternatievenon-derzochthoeventeworden,mitsditgoedgemoti-veerdwordt.Eengoedemotivatiekanbijvoorbeeldzijndathetalternatiefnietvoldoetaandedoelstel-lingvanhetprojectofveelduurderisdandeove-rigealternatieven.Behandelde uitspraken:? ABRvS, 24 december 2008, 200708283/1,Bestemmingplan `Ter Nieuburch' te Rijswijk? ABRvS, 25 februari 2009, 200800340/1, Dijk-versterkingsplan `Bergambacht-Ammerstol-Schoonhoven' te Bergambacht? ABRvS, 25 maart 2009, 200800772/1, Bestem-mingsplan `Valkenswaard-zuid' te Valkens-waardjurisprudentieOVER`SAMENHANg'ENALTERNATIEVENIndezebijdragekomt,aandehandvantweerecenteuitspraken,hetbegrip`samenhang'aandeorde.Daarnaastaandachtvooreenuitspraakoveralternatieveninhetkadervaneenm.e.r.overdijkversterking.MarjanPoortingaMr. drs. Marjan Poortinga, werkzaam bij de Com-missie voor de m.e.r., schreef deze bijdrage op per-soonlijke titel.