TOETS050622Vijftienjaargeleden.1991.FreddyMercuryoverleed,alsookMilesDavis.TheSilenceoftheLambsginginpremi?re.HetWarschaupactwerdopgeheven,netalstrouwensdePacifistischSocialistischePartij(PSP).Op17januaribegonnendeluchtaanvallenvandeOperatieDesertStorm,op27februaritrokkendegeallieerdegrondtroepenKoeweit-stadin.Enniettevergeten:binnenHeidemijAdvies?thansARCADIS?werdeenadviesgroepophetgebiedvandemilieueffectrapportageinhetlevengeroepen,vaneenmanofzes,onderleidingvanRobMooren.Dieadviesgroepheeftinmiddelseenaanmerkelijkgroterebemensing(veertigmedewerkers,m/v),iemandandersaanhethoofdeneenanderenaam.Maardeclubinkwestielegtzichnogsteedstoeopmilieueffectrapportagesmetalleseropeneraan,enheeftdusanno2006dege-zegendeleeftijdvanvijftienjaarbereikt.Redengenoegvooreensymposium,op14november2006,metalsthema`M.e.r.inbeweging!'.GertKroonwaseenvandem.e.r.-medewerkersvanheteersteuur,enisnudirecteurvandedivisieRuimte&MilieuvanARCADIS.Hijverrichttedeaftrapmeteenkorteterugblikopdebarretoestandenvanweleer:"Weetunog?Vijftienjaargeledenhaddenwe??ncomputerpertweemedewerkers."Da'swaarook,zagjeveelvandecircazeventigaanwezigendenken.Jecomputerdelenmeteencollega.Handgeschreventekstennaardetypekamerbrengen.Plakkenenknippen,maartoennogletterlijk.Engedoemettype-ex?zoudateigenlijknogbestaan?Hoogwaardige informatieGenoeggemijmerd.Debedoelingwasdestandvanzakenoptemaken.Enook:vooruitteblikkenopdetoekomstvandemilieueffectrapportageendeStrategischeMilieubeoordeling(SMB).Ommetdestandvanzakentebeginnen:sindsjaarendagbehoorthettotdecorebusinessvandemilieuef-fectrapportageomtebevorderendatervooraf-gaandaandebesluitvorminghoogwaardigeinformatietertafelkomtoveralternatievenendemilieueffectendaarvan.Luktdatook?Meestalwel,concludeerdeRobVerheemvandeCommis-sievoordemilieueffectrapportage.Maarluktdatanno2006beterdanbijvoorbeeldvijftienjaargeleden?Nee,dattochweerniet.DoordejarenheenconstateertdeCommissiem.e.r.incirca30procentvandemilieueffectrapportenessenti?letekortkomingen.Datpercentageblijftsteedszoongeveergelijk.Recentevoorbeelden?Verheem:"EenMERovereengrootbedrijventerrein,zonderhydrologischeanalyse.OfeenMERovereenevenementenparkdatuitgaatvaneenvolkomengelijkwaardigespreidingvanbezoekersoverhetgehelejaar;vakantieofgeenvakantie,weerofgeenweer.Somsiserteweinigkennis,maarerzijnookandereredenenvoorinhoudelijketekort-komingen,zoalspolitiekedruk,endewensomgeenslapendehondenwakkertemaken."ScopingN?gzo'nhangijzerisdeinvloedvanc.q.door-werkingindebesluitvorming.Ookopdatpunt,zowasdeoverheersendestemming,iserindeafgelopenvijftienjaargeenspectaculairevoor-uitganggeboekt."Demensendieertoedoen?depolitici,detopmensenvandegrotebedrijven,detopambtenaren?houdenzichtnietechtbezigmetmilieueffectrapportages,"aldusopnieuwVerheem."Datmagdanzozijn,"zeiRobMooren,"maar`diemensendieertoedoen'zijnhiernietindezaalaanwezig.Wemoetendedingennietafwentelenopbestuurders,maardehandineigenboezemsteken.NeemderecenteSMB's:driekwartvandepagina'swordtgevuldmetuitlegvanwaterallemaalbuitenbeschouw-ingblijft.Datiseengemistekans."DiederikBel(Witteveen+Bos):"Envandedingendiewew?londerzoeken,kunjejeooknogafvragenofdatweldejuistedingenzijn.Indezaaltjeskrijgenweanderevragen,vanbestuurdershorenweanderevragen.Wemoetendevragenwaarhetkennelijkwerkelijkomgaateerderoptafelkrijgen."Enzokwamhetgesprekalsvanzelfuitbijscoping:m.e.r.'senSMB'stoespitsenopeenbeperktaantalkernkwesties.Datwas,isenblijfteenlastigeopgave.Vanuitdezaal,diedege-legenheidkreegstellingenintedienen,kwamhetvoorstelmetelkaaraftesprekendateenMERofSMB-rapportvoortaanhooguitzo'ndriemilieu-issueszoumogenbehandelen."Daarwordtdediscussieheldervan."Opzicheengoedidee,zowasdealgemenestemming,maarpraktischlastiguitvoerbaar.Nietindelaatsteplaatsvanwegedeveelheidaantoetsingskadersenuiteenlopendenormendiedezerdagengeadresseerdmoetenwordeninbesluitvormings-voorbereidendestudies:geluid,lucht,natuur,archeologie..."EnnadiefilmvanAlGorekomt`klimaat'daarvastnogbij,"alduseenvandestellingen."M.e.r.wordtintoenemendemateirrelevantwanthetinstrumentzaltenondergaaninhetgeweldvanluchttoets,natuurtoets,archeolo-gietoets,enzovoort,"somberdeiemand.Daarzitnoujuistdeuitdaging,vondeenander:"Deenigetoekomstvanm.e.r.iseenvergaandeintegratiemetallerleianderetoetsen."IntegratieIntegratievantoetseniseenbelangrijkaan-dachtspunt.Depraktijkbeoefenarenvanm.e.r.'senSMB'smoetenzichdaarvoorsterkmaken?daarwasiedereenhetovereens.Maarzouditondersteundmoetenenkunnenwordendooraanpassingeninderegelgeving?Enmeerinhetalgemeen:watmoetengaaterveranderenaandezeregelgevingindekomendejaren?"DaarvoormoetenweomtebeginnenkijkennaardeagendavandeEuropeseUnie,"aldusMarivanDreumelvanhetMinisterievanVROM."Bovenaandieagendastaathetharmoniserenvanregelgevingin27lidstaten.WatdeNederlandsepolitiekgaatdoen,isRUSTINDEREGELGEVING,S.V.P.symposium`M.e.r.inbeweging!'DatwashetthemavooreensymposiumgeorganiseerddoorARCADIS.Dediscussiegingoverdoorwerkingenscoping,?noverdedringendenoodzaakvanintegratievantoetsen.RinkeBerkenboschTOETS050623lastigertevoorspellen,maardeinzetistochderegeldrukenhetaantalambtenarenteverminderen.Kijkmaarnaardeverkiezings-programma'svannagenoegallepartijen.Watbetekentdit?Minderverplichtem.e.r.'senSMB'svoorminderprojectenenplannen.EnminderprocedurestappenalsdezevolgensdeEU-richtlijnennietverplichtzijn."ZiehierdeachtergrondvandezogenoemdebeleidsbriefdiestaatssecretarisVanGeelbeginvorigjaaraandeTweedeKamerzond.Diebriefbetrefthet`toekomstigestelselvanmilieueffectbeoordeling'enstelteenher-ijkingsoperatieinhetvooruitzicht,metalsmotto:`minder,sneller,goedkoper'?engeenwoordoververbeteringvanintegratie.Eenconsequentievandeherijkingsoperatiezouzijndatdeverplichtingvervaltomelkem.e.r.-enSMB-proceduretebeginnenmetvroegtijdigeinspraakenonafhankelijkeadviseringdoordeCommissiem.e.r.Inreactiehieropdiendeeenvandedeelne-mersdevolgendestellingin:"Afschaffenscopingisdedoodsteekvoorm.e.r."Destellinginkwestiewerdnadepauzeinstemminggebracht,enkreegruimesteunbetuiging.RustRoyalebijvalwaserookvoordestellingdiealslaatstetersprakekwam:"WehebbenVROMnodigvoorheldererandvoorwaarden:integrerenvandetoetsverplichtingen.Enverder:rustinderegelgeving!DepraktijkFOTO:ArcAdis"De onbalans eruit halen"Na afloop nog gemaild met Lidewij de Haas, hoofd van de adviesgroep van ARCADIS die het symposiumorganiseerde. Wat vond zij ervan? "Opvallend was de brede behoefte aan gedachtewisseling over de huidigestand der m.e.r. en de kansen en bedreigingen voor de toekomst. Dit bleek uit de opkomst en vooral ook uit degrote hoeveelheid stellingen die de deelnemers aanleverden. Alleen al het bieden van een platform voorgedachtewisselingen maakte het symposium de moeite waard. Maar dan kun je je afvragen: waar komt diebehoefte vandaan? Ik kan meerdere oorzaken bedenken. Een belangrijke is denk ik dat m.e.r. onder druk staat:enerzijds door het streven van VROM naar minder regels en anderzijds lijkt het erop dat er vanuit de EU danwelvanwege jurisprudentie alleen maar meer regels en verplichtingen bij komen. M.e.r. begint hierdoor een beetje opeen kerstboom te lijken die aan de ene kant wordt leeggeplukt, maar aan de andere kant steeds zwaarder wordtopgetuigd. Er ontstaat een onevenwichtig geheel, waarmee het moeilijk werken is, maar wat ook aan `debuitenwacht' moeilijk is uit te leggen.""Het belangrijkste lijkt mij de onbalans eruit te halen: ik pleit ervoor om van m.e.r. echt h?t integrale toetska-der voor complexe plannen en projecten te maken. Juist door hiervoor te kiezen, kan dat best zonder een helekerstboom aan regels. En daarnaast moeten we niet alleen praten over het belang van actievere betrokkenheidvan besluitvormers en insprekers/belanghebbenden, maar ervoor zorgen dat dit ook gebeurt. Dat is immers inieders belang."losthaarproblemenzelfwelop."Kijk,datwaseenheldereenblijmoedigebood-schap.EnVanDreumelgafaan:"DaarisookVROMhetmeeeens,mitsdevoor-genomenherijkingnogevendoormaggaan."