Bruggen kunnen vele uiteenlopende vragen met zich brengen voor de praktijk. De signalering van het ToetsTeam is daarom deze keer gewijd aan bruggen en enkele vraagstukken die daarbij komen kijken.

Bij het inpassen van een nieuwe of bij het aanpassen van een bestaande brug moet met allerlei zaken rekening worden gehouden. Zo moet gekeken worden naar de belangen van omwonenden. Beweegbare bruggen kunnen voor de nodige geluidsoverlast zorgen (de brugdekken kunnen “klepperen”). Als er een nieuwe brug wordt aangelegd kan dat een verkeersaantrekkende werking tot gevolg hebben. En dat kan weer een flinke toename van de geluidsbelasting creëeren. In het besluit dat de aanleg of het aanpassen van de brug ruimtelijk mogelijk maakt, moet dit in kaart worden gebracht. Die verkeersaantrekkende werking kan overigens meer gevolgen hebben, bijvoorbeeld effecten op de luchtkwaliteit of stikstofdepositie. Dit moet allemaal in beeld worden gebracht.

Ook de gevolgen voor de gebruikers van de vaarweg moeten niet over het hoofd worden gezien. Beroepsvaart of recreatievaart: ze hebben allen een belang bij het gebruik van de vaarweg. Hoe moet met dat gebruik rekening worden gehouden? Voor beide typen vaart wordt aan de vaarweg een bepaalde categorie toegekend, met een bijbehorend vaarwegprofiel en bijbehorende maximale scheepsafmetingen. Die categorie bepaalt voor welke scheepsvaart de vaarweg bedoeld is. Bij beroepsvaart wordt de CEMT-klasse gehanteerd. Bij recreatievaart gaat het om het onderscheid tussen een motorbotenroute of een zeilbotenroute (al dan niet met staande mast) en de vastgestelde minimum doortvaarthoogte.

De categorisering van vaarwegen kan bij (nieuwe) bruggen voor problemen zorgen, op twee verschillende manieren. Het vervangen of het plaatsen van een brug kan in de eerste plaats ervoor zorgen dat de categorie die aan de vaarweg is toegekend, niet langer gewaarborgd kan blijven. Wat heeft dat tot gevolg? Betekent dat het einde voor het plan? Dat hoeft niet het geval te zijn. De categorie van een vaarweg kan in principe gewijzigd worden. Hoe dat exact in zijn werk gaat, is afhankelijk van het type vaarweg en de wijze waarop eerder de categorie voor die vaarweg is bepaald.

In de tweede plaats kan het voorkomen dat een vaarweg feitelijk wordt gebruikt voor schepen waarvoor de vaarweg – blijkens de eraan toegekende categorie – niet bedoeld is. Dat is het geval als er bijvoorbeeld beroepsvaart over de vaarweg gaat van een hogere categorie (bijvoorbeeld CEMT-IV) dan die aan de vaarweg is toegekend (bijvoorbeeld CEMT-III). Wat nu als een nieuwe of aangepaste brug ervoor zorgt dat de toegekende categorie (CEMT-III) nog steeds in acht wordt genomen, maar dat de beroepsvaart van categorie CEMT-IV niet langer gebruik kan maken van de vaarweg?

Recent heeft de rechtbank Den Haag zich uitgelaten over een dergelijke situatie[1]. Aan de orde was het vastleggen van de brug in de A44 over de Oude Rijn. De rechtbank oordeelde in deze uitspraak dat voor de “bruikbaarheid van de vaarweg” en de vraag of die bruikbaarheid door het vastleggen van de brug in het geding komt, dat moet worden getoetst aan het gebruik zoals dit volgt uit het beleid. Op meer dan dat mag niet worden vertrouwd door gebruikers van de vaarweg, aldus de rechtbank. Een belangrijke uitspraak; zolang een besluit de in het beleid voorgeschreven categorie in acht neemt, lijkt er geen probleem te bestaan voor de aanleg van een brug of het aanpassen daarvan.

Zorg dat uw brug de eindstreep haalt; houd rekening met de effecten voor omwonenden én gebruikers van de vaarweg. Een brug is niet alleen voor degene die erover heen gaat, maar ook voor degene die eronder door wil. Voor de één een verbinding, voor de ander een obstakel!

ToetsTeam Pels Rijcken

Laura van der Meulen