Dat laatste was tegen het zere agrarische been en het agrarische vakblad V-focus kwam binnen een week op de proppen met de “duinzandbacterie” die jaarlijks 10 – 60 kilo N/ha zou vastleggen door binding van stikstofgas uit de lucht. Dat zou blijken uit diverse studies in het buitenland, zoals van het Schotse Centre for Ecology and Hydrology, waaruit blijkt dat deze bacteriën in de Britse kustgebieden jaarlijks wel 10 tot 60 kilo stikstof per hectare kunnen vastleggen in de bodem. Dit is veel meer dan de atmosferische stikstoftoevoer vanuit de landbouw en het verkeer, aldus V-focus.

Nu heb ik eens een tijdje gegoogled op dit thema en ook de website van het Schotse onderzoeksinstituut bestudeerd, maar in het gehele Engelse taalgebied maakt men zich vooral zorgen over agrarische ammoniakemissies. Het Schotse onderzoeksinstituut besteedt verder aandacht aan de inderdaad forse ammoniakemissie van zeevogelkolonies, maar dat is in de Nederlandse situatie nauwelijks aan de orde.

Stikstofvastlegging door bodembacteriën is geheel gebonden aan vlinderbloemigen en die zijn op de Nederlandse stranden uiterst zeldzaam. Hier groeit alleen de zeelathyrus; dit kleine plantje met langs de hele Nederlandse kust slechts zo’n 20 groeiplaatsen kan onmogelijk verantwoordelijk zijn voor de gemeten hoge ammoniakconcentraties direct aan zee. In de duinen zijn vlinderbloemigen iets algemener (wondklaver, gewone rolklaver, stekelbrem, kruipend stalkruid) maar ook deze kleine plantjes kunnen niet verantwoordelijk zijn voor de hoge ammoniakmetingen. Met uitzondering van gewone rolklaver betreft het overigens rode lijstsoorten, die sterk zijn afgenomen vanwege onder meer vermesting (!). Zouden die plantjes zichzelf uitroeien dan…?

Tenslotte constateert het RIVM-onderzoek duidelijk afnemende ammoniakconcentraties vanaf zee landinwaarts. De geheimzinnige duinzandbacterie is dus niet de oorzaak van de duinenbijtelling, maar het lijkt me de moeite waard om nader onderzoek te doen naar de exacte aard van de ammoniakemissies uit zee (het RIVM-rapport beveelt dat ook aan) om nader te bepalen wat precies de rol is van de enorme agrarische stikstofoverschotten in deze emissies.

Ik verheug me alweer op de reactie uit agrarische hoek.

Senior ecoloog Rho Adviseurs

Lees ook het nieuwsbericht 'Nieuw onderzoek inzake duinenbijtelling' (31 juli 2014).