De politiek maakt zich zorgen over de kwaliteit van het MER. Slechts 30% van de MER'en wordt in eerste beoordeling positief getoetst door de Commissie m.e.r. De kwaliteit van MER kan nog verder onder druk komen te staan. Onder de Omgevingswet is toetsing van project MER'en door de Commissie namelijk niet meer verplicht. Komt de kwaliteit dan nog verder onder druk te staan? Hoe kan de kwaliteit van het MER toch voldoende op peil blijven, zodat het milieubelang een volwaardige plek heeft in de besluitvorming over een plan of initiatief? En hoe zijn aantallen en kwaliteit van MER'en bij te houden en te monitoren? Hans de Vries (Rijkswaterstaat) en Frans Dotinga (Arcadis) gingen hierover in een werksessie de discussie aan met deelnemers van de IenW m.e.r.-dag.

Vertrekpunt voor de werksessie was het onderzoek dat het ministerie van IenW door Arcadis heeft laten uitvoeren naar aanleiding van bovengenoemde zorgen en ontwikkelingen. Via een onderzoek zijn meningen in het m.e.r.-werkveld gepeild over de kwaliteit van het MER en de factoren die dat beïnvloeden. Daarbij is betrokken hoe er zicht kan worden gehouden op het aantal en de aard van MER‘en. De vraag is ook hoe de verschillende actoren, waaronder bevoegde gezagen en initiatiefnemers zoals projectorganisaties kunnen zorgen voor meer en /of voldoende kwaliteit van het MER.

Dit artikel gaat verder in op de werksessie dat op de IenW m.e.r.-dag is gehouden over de kwaliteit van het MER. Het onderzoek van Arcadis was hiervoor mede de aanleiding, maar de resultaten waren toen nog niet beschikbaar. Lees meer over dit onderzoek via: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-infrastructuur-en-waterstaat/documenten/kamerstukken/2020/03/09/aanbieding-rapport-milieueffectrapporten-in-nederland-kwaliteit-en-kwantiteit.

In de werksessie is de deelnemers gevraagd om hun mening over de kwaliteit van het MER en de factoren die dat beïnvloeden. Onderstaand zijn de belangrijkste bevindingen uit de werksessie opgenomen.

In de beginfase (Start, Notitie Reikwijdte en Detailniveau -NRD) wordt de basis gelegd voor de kwaliteit, concludeerden de deelnemers. Dit geldt zowel voor zinvolle participatie, voor scoping en voor het MER zelf. De huidige beoordelingscijfers van de Commissie m.e.r. (aantal tekortkomingen) onderstrepen de noodzaak om de kwaliteit van MER onder de aandacht te houden.

In de discussie pleitten deelnemers voor versterking van de rol van de Commissie m.e.r.. Vooral de vroege fase leent zich volgens hen voor kennisoverdracht en (vrijwillig) advies over de NRD of tussentijds advies. Voorsorteren op de Omgevingswet is hierbij een aandachtspunt. Ook zouden Aanvullingen op een MER  minder vrijblijvend moeten zijn. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbieden van het toetsingsadvies inclusief advies op de Aanvulling. Deelnemers aan de sessie pleitten bovendien voor betere integratie in besluitvorming, maar ook voor lagere tarieven van de Commissie m.e.r. in gevallen waarin het tarief een te hoge drempel zou kunnen vormen.

Betere informatie over wat de voordelen van m.e.r. zijn is genoemd als mogelijkheid  om het ‘m.e.r.-bewustzijn’ aan te wakkeren, ook bij het Bevoegd Gezag. Door gebrek aan tijd of geld kan ook bij de adviesbureaus de kwaliteit van MER onder druk komen te staan. Hiervoor geldt dat betere voorlichting aan initiatiefnemers en begeleiding bij de keuze van adviesbureaus bij kan dragen aan de opdrachtverlening. Dit draagt bij aan de meerwaarde van m.e.r..

Een kwalitatief goed MER valt en staat bij van meet af aan zorgen voor de juiste verwachtingen, zoals de (beperkte) ruimte voor de scope en het helder communiceren over de alternatieven. Voor het Bevoegd Gezag is investeren in eigen deskundigheid van belang.