16 k e n m e r k e n 1 2 / 1 ; f e b r u a r i 2 0 0 5M E R K O R T`M.e.r. ontmoet MKBA' tijdenspraktijkseminar op 26 mei a.s.Milieueffectrapporteurs en analysatoren van maat-schappelijke kosten en baten zijn van harte uitge-nodigd om op donderdagmiddag 26 mei a.s. dekoppen bij elkaar te steken tijdens een praktijk-seminar in Rotterdam (Oceanium, DiergaardeBlijdorp). Voor steeds meer projecten wordt tegen-woordig zowel een milieueffectrapportage als eenmaatschappelijke kostenbatenanalyse (MKBA) uit-gevoerd. En hoewel de invalshoeken van deze beideinstrumenten verschillen, zijn er ook duidelijkeraakvlakken. Zo brengen beide instrumenten effec-ten voor natuur en milieu in beeld. Op papier zijner uitstekende mogelijkheden om samen op te trek-ken en dubbel werk te voorkomen. Maar in de prak-tijk lukt dat vaak nog niet goed. Hoe komt dat?Hoe zou dat kunnen verbeteren? En wat kunnenm.e.r. en MKBA van elkaar leren?Tijdens het praktijkseminar `M.e.r. ontmoet MKBA'zullen verschillende sprekers een inleiding verzor-gen. Verder is er volop ruimte voor discussie in een`Lagerhuis-achtige' setting. Het seminar wordt geor-ganiseerd door Uitgeverij ?neas, in samenwerkingmet Witteveen+Bos en kenMERken. Nadere informa-tie: telefoon 0411-650085, e-mail info@aeneas.nl ofwebsite www.aeneas.nl.Reactie: kosten van SMB veel te laag ingeschatOnder de titel `Neuri?nd aan de slag met SMB?' verscheen in het vorige nummervan kenMERken een artikel over het wetsvoorstel voor SMB (strategische milieu-beoordeling). Daarin kwamen ook de kosten van SMB aan bod. Enkele citaten:"gemiddeld 5.248 euro en 57 cent per stuk", "een koopje voor wie gewend isaan de bedragen die normaliter met m.e.r. gemoeid zijn", "alleen al een publieks-vriendelijke samenvatting van een MER is gewoonlijk duurder, om over de stuks-prijs van adviezen van de Commissie m.e.r. maar te zwijgen". En als klap op devuurpijl: "een beetje m.e.r. met alles erop en eraan kost ? in haar eentje ? al snelmeer dan die 570.000 euro die als totale kosten voor al die 105 SMB's per jaargeraamd zijn".De Commissie krijgt vanuit het veld vragen over de kosten van SMB. Wij heb-ben (nog) weinig ervaringscijfers. Maar de schattingen die in het artikel (en inhet wetsvoorstel) genoemd zijn, zijn veel te laag en zetten partijen (de TweedeKamer incluis) volkomen op het verkeerde been. Ga alleen maar eens na hoezorgvuldig een "passende beoordeling" voor natuur tot stand moet komen.En omdat een SMB-rapport ook ter visie gelegd zal worden, zal ook daar aan-dacht aan de leesbaarheid besteed moeten worden. We pleiten er dan ook voorom geen valse verwachtingen te wekken door met niet realistische bedragen teschermen. Een betere onderbouwing is dus gewenst. Dat laat onverlet dat ookde Commissie haar bijdrage zal leveren om de oproep in het artikel vorm tegeven: pak een SMB zeer effici?nt aan, zodat alleen de relevante informatiewordt opgeschreven en de kosten zo laag mogelijk blijven.Stefan Morel, secretaris Commissie voor de milieueffectrapportageMERkortWijziging Besluit m.e.r.Het Besluit milieueffectrapportage 1994,dat bepaalt in welke gevallen m.e.r. ver-plicht is, is gewijzigd. Deze wijziging wasvooral nodig in verband met de invoeringvan strategische milieubeoordeling (SMB)voor plannen. In de nieuwe versie van hetBesluit m.e.r. wordt gewerkt met vierkolommen. De extra kolom die ten op-zichte van de vorige versie is toegevoegdgeeft aan wat het kaderstellende plan isvoor een besluit over een concrete m.e.r.-plichtige activiteit. Voor plannen die hetkader vormen voor latere m.e.r.-plichtigebesluiten is voortaan een SMB (`plan-MER') verplicht. In veel gevallen betreftdit een plan volgens de Wet op de ruimte-lijke ordening. De m.e.r.-plicht voor be-sluiten over concrete projecten is in denieuwe systematiek zo veel mogelijk ge-koppeld aan een vergunning ingevolge deWet milieubeheer. Als er voor een projectgeen Wm-vergunning is aan te wijzen, isde m.e.r.-plicht voortaan gekoppeld aanhet uitwerkingsplan van een bestemmings-plan of het bestemmingsplan zelf. De tekstvan het nieuwe Besluit m.e.r. en een Notavan toelichting daarbij zijn te vinden opde website van VROM: www.vrom.nl.Terug van weggeweest: de Kustlocatie!Het is lang stil geweest rond een megaproject dat al zo'n twintig jaar geleden voor het eerst geopperdis: kustuitbreiding tussen Scheveningen en Hoek van Holland. Dit plan (ook wel `plan-Waterman' ge-noemd) is opnieuw opgepakt in een verkennende studie van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat.Daaruit blijkt dat de kustlocatie weliswaar kostbaar is, maar onder veel randvoorwaarden wel financieelhaalbaar. Minister Karla Peijs heeft de Tweede Kamer hierover medio januari, mede namens haar colle-ga-minister Sybilla Dekker van VROM, in een brief ge?nformeerd. Uitbreiding van de kust zou volgensde verkenning gefinancierd moeten worden uit de verkoop van grote aantallen woningen op het te win-nen land. Daarbij geldt: hoe meer landaanwinning, hoe meer woningen nodig zijn voor de financieringdaarvan.Bron: persbericht ministerie V&W, 21 januari 2005`Hogere dijken kunnen soms w?l'De inzet van de Planologische Kernbeslissing Ruimte voor de Rivier (deel 1 van deze PKB, inclusief hetbijbehorende MER, verschijnt rond de zomer) is hoogwaterstandsverlaging te bereiken door buitendijksen binnendijks de grote rivieren meer ruimte te geven. Verdere dijkverhoging wordt als `laatste redmid-del' gezien. Het Waterschap Rivierenland acht de kans echter aanwezig dat in de komende jaren tochvaker de dijken verhoogd worden. Dit zei dijkgraaf Kok eind januari in een reactie op de uitkomst vaneen enqu?te van De Gelderlander. Daaruit bleek dat een meerderheid van de ondervraagden het ver-zwaren van de dijken de beste beschermingsmaatregel vindt. Voor Kok is dit resultaat een 'eyeopener'.Hij had gedacht dat bewoners van het Rivierengebied na de dijkverzwaringen van de afgelopen jarenniet meer op een nieuwe ronde zaten te wachten en de voorkeur zouden geven aan het afgraven vanuiterwaarden en het terugleggen van dijken. Volgens Kok zijn in het oostelijk deel van het Rivierenge-bied dijkverzwaringen technisch nog wel mogelijk. In het westelijk deel wordt dat moeilijker omdat deondergrond daar uit veen bestaat.Bron: De Gelderlander, 31 januari 200517k e n m e r k e n 1 2 / 1 ; f e b r u a r i 2 0 0 5M E R K O R TM E R w a a r d i gHet enige dat je van de geschiedenis kunt lerenis dat deze zich herhaalt. Een beetje visionairkijkt dan ook regelmatig terug. Laten we dateens doen.Vrijheid is mooi, nee prachtig en het beste water is. Maar vrijheid is niet alleen het hoogstegoed, maar ook hoogst lastig te hanteren.Velen hebben moeten ondervinden dat de bij-behorende verantwoordelijkheden niet dooriedereen te dragen zijn. Zo werd Suriname in1975 vrij, of onafhankelijk zoals het officieelheet. Suriname is anno 2005 zeker niet vrij, nietvan schulden, niet van zonden en niet vanNederland. De Oekra?ne dan? De pro-westerseJoesjtsjenko die het gif mocht proeven van depro-Russische Janoekovitsj?Een ander soort vrijheid dan: democratie, destaatsvorm waarbij het volk zichzelf regeert?Inmiddels is dat de staatsvorm waarin de bur-gers op de een of andere manier bij de besluit-vorming zijn betrokken en invloed hebben opde regering van een land. Echter, ook in deGriekse d?mokratia, was niet het volk aan demacht, maar een elitaire bovenlaag. De LPF be-wees nog maar eens dat dit geen slechte ge-dachte was. De macht aan het volk, leidt naarde guillotine, althans in 1789 in Frankrijk, ennaar chaos anno 2003.Goed, natuurlijk als ik even nadenk zijn er vastook goede voorbeelden. Maar het moet te den-ken geven dat er ook zoveel mis kan gaan metvrijheid.Nu even naar de realiteit anno 2005. Het jaarwaarin het wetsvoorstel voor SMB van krachtmoet worden en ? niet minder belangrijk ? devernieuwing van het bestaande instrumentm.e.r. het licht zal zien. Tezamen vormen ze hettoekomstige stelsel van milieu-effectbeoorde-ling. Het is met het huidige stelsel als met hetpoldermodel. Nog geen twee jaar geleden wa-ren we er apetrots op en kwam de wereld zienhoe wij dat hier deden. Maar nu is het seriouslyuncool. Alles wat m.e.r. in Nederland effectiefmaakt ? denk aan de Commissie voor dem.e.r., inspraak in de voorfase, een meestmilieuvriendelijk alternatief en richtlijnen -lijkt het onderspit te delven. Minder, snelleren goedkoper, dat willen we. Het is zelfs bijnaiets waar je niet tegen kan zijn. Maar, als wehet formuleren als te weinig, overhaast en alseen uitverkoop wordt het gevoel al minder.Kan het dan niet minder? Natuurlijk, veel isvoor verbetering vatbaar. Echter, niet de in-houd regeert maar het dogma van verminde-ring van regels, versnelling van procedures enverlaging van de lasten. Dit blijkt ook uit devoorstellen zoals die thans contour krijgen.Als er kritiek wordt geuit op de magere proce-dure, wordt verwezen naar de vrijheid (let op!)van het bestuur c.q. het bevoegd gezag omzelf te kiezen voor verzwaring van de procedu-re. Daarbij wordt zelfs het beeld opgeroepenvan bestuursorganen die gaan overcompense-ren nadat er iets is misgegaan. Kortom, de ver-antwoordelijkheid van het bevoegd gezagwordt gestimuleerd binnen het nieuwe stelsel.Dat is zeker waar en lijkt ook democratisch.Maar je zou, contrair aan het doel, tevensmogen veronderstellen dat dit leidt tot een ex-tra bestuurlijke last. Voorts valt te vrezen datde bevoegde bestuursorganen, denk maareens aan de gemeenteraad in uw woonplaats,onvoldoende deskundigheid in huis hebbenom met al deze vrijheden om te gaan. Mijnervaring is bijvoorbeeld dat het houvast datrichtlijnen bieden maar al te welkom is en datalleen vergeten wordt dat het slechts eenrichtlijn is.Wat is nu de moraal van het verhaal? We zijnvrij tot op het moment dat we kiezen, van danaf controleert de keuze de kiezer. Pas op voorde vrijheid van de onverschilligheid.Diederik BelDe macht aan het volk!MERkwaardigNederlands milieubeleid keldert op internationale ladderIn een ranglijst die is opgesteld door de Amerikaanse universiteiten vanYale en Columbia over het gevoerde milieubeleid in 146 landen, bezetNederland de 41ste plaats. In 2001 stond Nederland nog op nummer 12.Het beste milieubeleid wordt gevoerd in Finland. De Verenigde Statenbezetten in de lijst de 45ste positie.Bron: AgriHolland Nieuws, 26 januari 2005Weg vrij voor windturbineparken NoordzeeNieuwe beleidsregels voor de Wet beheer rijkswaterstaatwerken makeneen eind aan het moratorium op het bouwen van windturbineparken inde Noordzee. Belangstellende partijen kunnen aanvragen indienen voornieuwe windturbineparken. Een belangrijke voorwaarde is dat een wind-turbinepark niet meer dan 50 km2 mag beslaan. Zo wil de overheid meer-dere partijen een kans bieden en de ruimte effici?nt benutten.Bron: persbericht ministerie V&W, 18 januari 200518 k e n m e r k e n 1 2 / 1 ; f e b r u a r i 2 0 0 5M E R K O R T`Kabinet wil regels milieueffectrapportage vereenvoudigen'Op 21 januari jl. verscheen een persbericht van VROM met de bovenstaande kop. Het persbe-richt stelt: `In de toekomst worden de MER-procedures korter en eenvoudiger. Een MER-beoor-deling kan straks maximaal vier weken in beslag nemen, in plaats van 30 weken in de huidigeprocedure. [...] De MER-regels bestaan al zo'n twintig jaar en zijn toe aan modernisering.'Zoals bekend zijn de wijzigingen rond milieueffectrapportage niet in de laatste plaats ingegevendoor de noodzaak om de Europese richtlijn voor strategische milieubeoordeling (SMB) te imple-menteren. De nieuwe SMB-plicht komt er onder meer op neer dat er naast milieueffectrapporta-ges voortaan ook zo'n 105 SMB's per jaar zullen starten en veel projecten in de toekomst tweemaal een milieueffectrapportage moeten ondergaan: eerst op planniveau (SMB), daarna op pro-jectniveau (`besluit-m.e.r.'). Het getuigt van een originele kijk op de zaak om dit als een `vereen-voudiging' respectievelijk `lastenverlichting voor bedrijfsleven en overheden' te kwalificeren. Ookde claim in het persbericht dat de voorgestelde `vereenvoudigingen' voortvloeien `uit het kabi-netsstreven om de regeldruk te verminderen' is op z'n minst opmerkelijk, temeer daar er op de-zelfde dag namens VROM een persbericht de deur uitging met als kop: `Milieueffectrapportagevoor meer activiteiten verplicht'.Dat de uitleg van waar de veronderstelde vereenvoudiging nu precies in zit misschien niet hele-maal duidelijk uit de verf is gekomen, bewijst berichtgeving in de Staatscourant van24 januari, waarin gesteld wordt: "Wat de ministerraad betreft hoeven alleen projecten die in eenVogel- of Habitatrichtlijngebied liggen nog een zorgvuldige MER-procedure te doorlopen." (rb)OPROEP:meld uw ervaringen en initiatieven rond SMBIn de komende nummers van kenMERken krij-gen praktijkervaringen met strategische milieu-beoordeling (SMB) ruime aandacht. Kopij overSMB is van harte welkom. Dat geldt uiteraardzeker voor pakkende case-studies met prakti-sche tips, maar de redactie is ook ge?nteresseerdin initiatieven die het veld neemt om deze nieu-we regelgeving aan de praat te krijgen. Duide-lijk is dat verschillende bureaus SMB inmiddelshebben opgepakt. Zo heeft ARCADIS een mini-gidsje `Aan de slag met SMB' opgesteld (nadereinfo bij Patrick Weijers, 026-3778277). RoyalHaskoning organiseert een studiemiddag op10 maart a.s. (info bij Mari?lle de Sain,020-5697785) en ook Tauw heeft plannen indie richting (inlichtingen bij Carola Hoogland,0570-699341).Heeft u ook iets te melden over SMB? Neem dancontact op met de redactie: Rinke Berkenbosch,071-5127328, r.berkenbosch@wxs.nl.In dit boek focust dr.ing. H.D. van Bohemen(TU Delft) op de potenti?le rol van ecologi-sche techniek als brug naar een duurzameontwikkeling van de infrastructuur.Het boek geeft een overzicht van de inzetvan (landschaps)ecologie om door menselijkeactiviteit veroorzaakte milieuproblemen op telossen. Zowel theorie?n over ecologischebouw als praktijkvoorbeelden illustreren goeddoordachte, originele mogelijkheden om infra-structuur in de bioatmosfeer te integreren.ISBN : 90-75365-71-3Omvang : 400 pagina'sTaal : EngelsWinkelprijs : 65,00. Tot 1-4-2005 is dit bedrag incl. BTW en verzendkosten.voor 65,00n? incl. verzendkosten!*Ecological EngineeringBridging between ecologyand civil engineeringPrimeur!BESTELBONJa, ik maak gebruik van mijn lezersvoordeel enbestel ... exemplaren van het boek `Ecological Engineering:bridging between ecology and civil engineering' tegen despeciale aanbiedingsprijs van 65,00 incl. verzendkosten*.Het totaalbedrag ad ....... betaal ik middels een:? factuur aan onderstaand adres.? eenmalige machtiging. Bij deze machtig ik Uitgeverij?neas om het bedrag af te schrijven van mijnbank-/girorekeningnummer ...............................................Naam :...................................Voorletters:...............m/vAdres :..........................................................................Postcode :..........................Plaats:.....................................E-mail :..........................................................................Datum:...............Handtekening:............................................Stuur deze bon in een envelop naar:Uitgeverij ?neas, antwoordnummer 16047, 5280 VJ Boxtel.Een postzegel is niet nodig.Faxen is ook mogelijk via 0411-650080.* De actie is geldig tot 1 april 2005. [KMK05-1]adv_?_kenM1_eceng_190x135_zw 01-02-2005 15:26 Pagina 1