Elk project kent ze. De Blinde Vlekken, onzichtbare gaten in het proces. Aannames die te makkelijk zijn gedaan, uitgangspunten die te snel zijn bepaald, misplaatst vertrouwen of gewoon aspecten die compleet over het hoofd zijn gezien. Dit is een prima locatie, niks meer aan doen. Natuurlijk is er geen MER nodig, het project stelt qua milieueffecten niks voor. Een alternatieve oplossing? Niet aan de orde, de initiatiefnemer wil dít! Dat Natura 2000-gebied ligt zo ver weg, het project heeft daar echt geen gevolgen. De ladder voor duurzame verstedelijking, parkeernormen, een broedende huismus. Over het hoofd gezien. Stuk voor stuk Blinde Vlekken die u later voor de rechter duur kunnen komen te staan. Blinde Vlekken kunnen voorkomen worden. De bijdrage van het ToetsTeam gaat deze maand in op Blinde Vlekken en hoe deze gesignaleerd kunnen worden.
Waar moet u aan denken bij Blinde Vlekken? De grootste valkuilen voor een project zitten in nieuwe regelgeving en beleid. Een voorbeeld van nieuwe regelgeving is de ladder voor duurzame verstedelijking. Het motiveringsvereiste voor bestemmingsplannen bleef lange tijd onbekend bij veel gemeenten. Menig bestemmingsplan is gesneuveld toen tegenstanders van plannen eenmaal de ladder hadden ontdekt als wapen tegen ongewenste ontwikkelingen. Ook beleid is een belangrijke valkuil. Het gebeurt niet zelden dat bij een project wordt vergeten de provinciale verordening erop na te slaan. Daarin kunnen eisen opgenomen zijn over vele uiteenlopende onderwerpen als de NNN, weidevogelgebieden, de provinciale ladder, ruimtelijke kwaliteit, windturbines of een beperking voor detailhandel en kantoren. Of wat dacht u van het eigen beleid? Dat is lang niet altijd even consistent en kan dus ook een blokkade vormen voor uw project.
Wat Blinde Vlekken gemeen hebben is dat je van hun bestaan niet afweet, gewoon omdat er helemaal niet bij stil is gestaan. Ze zijn op een onbewaakt ogenblik in het proces geslopen en komen pas tevoorschijn als het (bijna) te laat is. Een steek laten vallen hoeft niet meteen het einde van het project te betekenen. Er kan, ook juridisch, nog veel gerepareerd worden. Maar waarom zou je het zover laten komen? Waarom niet meteen aan het begin van het proces aandacht voor de Blinde Vlekken? Door vroeg in het proces tijd in te ruimen voor een bewuste check kunnen onzichtbare gaten worden voorkomen. Dat leidt niet alleen tot een snellere en betere besluitvorming, maar kan zelfs juridische procedures verminderen of voorkomen.
Zonder de door ons ontwikkelde Blinde Vlekken Check helemaal prijs te geven, wil ik de belangrijkste elementen hier wel met u delen.
Stap 1: maak een bewust moment van een check op Blinde Vlekken, vroeg in het proces wanneer de uitgangspunten bepaald worden.
Stap 2: stel een checklist op met de relevante regelgeving en het relevante beleid en loop die systematisch af. Vooral over het hoofd gezien beleid, van het rijk, de provincie, de gemeente, het waterschap, kan een verraderlijke hobbel vormen in het vervolgtraject.
Stap 3: accepteer geen aannames en uitgangspunten die niet voorzien zijn van een onderbouwing (hoe kort ook) en leg die motivering vast.
Stap 4: geloof niemand op z’n blauwe ogen (een vergissing is nu eenmaal menselijk).
Stap 5: verplaats je in de positie van de tegenstanders van het project. Breng hun belangen in beeld. Ga op de projectlocatie staan en kijk! Niet met de ogen van de overheid of de projectontwikkelaar die de woontoren of het attractiepark liever vandaag dan morgen ziet verrijzen. Nee, kijk met de ogen van omwonenden, naastgelegen bedrijven, concurrenten en natuurorganisaties.
Uit deze stappen rollen vast en zeker al de nodige Blinde Vlekken van het project, rijp en groen door elkaar. Het is alleen nog een kwestie van structureren en er natuurlijk iets mee doen. En wilt u, niet onverstandig, juist een frisse blik van buitenaf, dan kunt u altijd vragen om onze unieke Blinde Vlekken Check.
ToetsTeam Pels Rijcken
Liesbeth Schippers
Reacties