Hoewel de modellen berekenen dat er door emissiereductiemaatregelen sprake is van een dalende ammoniakdepositie binnen Natura 2000, blijkt uit de metingen in dezelfde Natura 2000-gebieden dat er al jaren sprake is van een stijgende trend van de NH3-concentraties. De coalitie stelt dat de landbouwsector grote investeringen heeft gedaan om ammoniak terug te dringen terwijl dat niet tot resultaat heeft geleidt. Men eist daarom een 'PAS op de plaats' in het ammoniak- en stikstofbeleid en pleit voor metingen van stikstofdepositie.

Maar vanaf dat laatste standpunt lopen onze meningen weer sterk uiteen. De coalitie stelt zonder nadere onderbouwing dat “ammoniak zelf niet schadelijk is en zelfs noodzakelijk is voor het reinigen van de lucht.” (Huh…?) Verder wil de sector een nog nader te onderbouwen financiële claim neerleggen bij de overheid vanwege alle overbodige investeringen in reductiemaatregelen. Dat is natuurlijk de wereld op zijn kop. Om te beginnen moet een dergelijke claim worden ingediend bij CDA, LTO en Rabobank die de sector deze doodlopende weg van voortdurende intensivering en schaalvergroting hebben ingestuurd. En mogen wij dan vervolgens als samenleving een financiële claim neerleggen bij de veehouderij voor alle schade die de afgelopen decennia is aangericht op het gebied van bodem, water, landschap, cultuurhistorie, natuur, volksgezondheid, recreatie, woongenot, enzovoorts? En kunnen we dan meteen de omgerekend 1 miljard euro terugvorderen die sinds 1990 is geïnvesteerd in agrarisch natuurbeheer zonder dat dit ook maar enig positief natuurresultaat heeft opgeleverd? Over overbodige investeringen gesproken!

En het meest pikante is natuurlijk dat er waarschijnlijk niks mankeert aan de ammoniakreducerende maatregelen (luchtwassers, mestinjectie, mestnormen). Het op voorhand door de PAS ingeboekte resultaat wordt echter niet gehaald omdat door de sector grootschalig wordt gefraudeerd met al deze maatregelen. Zo schatte het Planbureau voor de Leefomgeving onlangs dat circa dertig tot veertig procent van de mest in het ‘zwarte circuit’ zit. De gevolgen van teveel uitgereden mest voor de ammoniakconcentraties boven Natura 2000-gebieden laten zich raden.

Kortom; het meten van stikstofdepositie heeft ook wat mij betreft de voorkeur boven modelleren, niet omdat die modellen niet kloppen, maar omdat de ingevoerde gegevens (met de aanname dat alle boeren zich aan de regels houden) niet kloppen. Op basis van die metingen kan dan alleen maar geconstateerd worden dat het PAS-kaartenhuis gebaseerd is op lucht en dat het hele stelsel mede daarom juridisch niet houdbaar is.  

Eric van der Aa

Senior ecoloog Rho Adviseurs