Het onderzoek definieert kwaliteit van MER aan de hand van zes pijlers. De perceptie is dat kwaliteit in belangrijke mate wordt bepaald door de juiste milieu-informatie, de toegankelijkheid van MER en de juridische zekerheid die het biedt aan initiatiefnemer en bevoegd gezag. Opvallend vind ik de lage score van de procesrol (8%). Als het doel van MER is om het milieubelang een volwaardige plek te geven in de besluitvorming, is de kwaliteit van het proces een niet te onderschatten factor.

Het verzamelen van de feiten en het beoordelen van de milieugevolgen is tegenwoordig geen sinecure. Complexiteit van de milieuwet- en regelgeving speelt daarbij een rol. Je zou kunnen stellen dat milieueffectrapportage aan zijn eigen succes ten onder gaat. Meer dan dertig jaar m.e.r.-praktijk heeft veel nieuwe kennis opgeleverd over milieu, natuur en landschap. Sectorale milieunormen en -regels zijn verder aanscherpt. De leefwereld van de initiatiefnemer en de systeemwereld van milieueffectrapportage zijn mede daardoor van elkaar vervreemd geraakt.

De initiatiefnemer laat de beoordeling van het MER over aan het bevoegd gezag en die vaart op de deskundigheid van de Commissie voor de m.e.r. Het doel is juridische zekerheid krijgen voor de uitvoering van het plan of project. Niet om het plan of project onderweg bij te stellen vanuit kwaliteitsoverwegingen. Al zo vaak hebben m.e.r.-professionals gepleit voor een goede samenwerking en afstemming met het plan of project in wording van de initiatiefnemer. In de praktijk lukt dat vaak niet. De belangen lopen te ver uiteen, het vertrouwen ontbreekt, kennis en kunde liggen te ver uit elkaar.

De kwaliteit van MER staat of valt met een goede start. Het Arcadis-rapport pleit o.a. voor meer aandacht voor de notitie reikwijdte en detailniveau. Aan de voorkant investeren in wederzijdse verwachtingen, duidelijk krijgen wat de essentiële vragen zijn die het MER moet beantwoorden, het (h)erkennen van politieke en kennis-issues die een cruciale rol kunnen spelen in het proces. Uiteindelijk is kwaliteit van MER een kwestie van cultuur, houding en gedrag van iedere partij die betrokken is bij het proces en de procedure van milieueffectrapportage.