Het MAN is in 2005 gestart met metingen in 22 natuurgebieden en is later nog een aantal keren uitgebreid zodat uiteindelijk in alle stikstofgevoelige natuurgebieden de ammoniakconcentratie werd gemeten. Concentraties zijn niet hetzelfde als deposities maar men mag gerust een lineair verband veronderstellen tussen beide factoren.

De meetresultaten waren tot aan 2014 tamelijk onthutsend; de voortdurende claim van de veehouderij en het verantwoordelijke ministerie dat de ammoniakdepositie al jarenlang gestaag terugliep werd door het MAN effectief ontkracht. Het recente RIVM-rapport “Het verloop van de ammoniakconcentratie over 2005-2014” geeft inmiddels ruiterlijk toe dat de ammoniakconcentratie in die periode steeg met circa 1,5% per jaar, gemiddeld over Nederland.

Op 1 juli 2015 is de PAS in werking getreden. Volgens het verantwoordelijke ministerie zal de ammoniakdepositie door gerichte maatregelen nog verder dalen en kan een groot deel van deze verzekerde daling alvast worden uitgedeeld als ontwikkelingsruimte voor nieuwe economische activiteiten. Inmiddels zijn we twee jaar verder en is 95% van de stikstof-ontwikkelingsruimte uitgedeeld aan een sector die slechts 1,3% van onze economie vertegenwoordigt; de veehouderij dus (en dan rekenen we de economische schade die deze sector aanricht even niet mee in dat percentage). Maar goed, die verzekerde depositiedaling maakt dat allemaal mogelijk, toch?

Welnu; het Meetnet Ammoniak in Natuurgebieden is sinds 2015 niet meer geactualiseerd; de laatste resultaten betreffen de metingen over 2014, dus van voor de inwerkingtreding van de PAS. Ook alle publicaties van het RIVM na 2014 over dit thema kijken nooit verder dan 2014. Hoe dan ook: de meetresultaten zijn niet meer openbaar in te zien. Gezien het feit dat de PAS juridisch onder vuur ligt zou het voor het verantwoordelijk ministerie toch mooi zijn als de door de PAS verzekerde depositiedaling werd bevestigd door een gemeten daling van de ammoniakconcentraties binnen Natura 2000? Mijn sterke vermoeden is echter dat deze metingen vanaf 2014 een nog grotere stijging van de ammoniakconcentraties laten zien, onder meer als gevolg van de uitgedeelde ontwikkelingsruimte en aangejaagd door het beëindigen van de melkquotering in 2015. Voeg daar nog een forse dosis fraude met luchtwassers en mestboekhouding aan toe (ook aangejaagd door de gegroeide veestapel) en het moge duidelijk zijn dat de metingen in Natura 2000 waarschijnlijk iets heel anders laten zien dan de verzekerde depositiedaling. Het RIVM verklaart het afwijken van de modellen en de “officieel gerapporteerde” uitstoot van ammoniak echter anders. Men denkt aan meteorologische factoren en/of een veranderde samenstelling van de atmosfeer.

Het zal allemaal wel, maar mag ik dan ondertussen wel die meetresultaten vanaf 2014 inzien!? Daar heb ik als belastingbetaler immers aan meebetaald.

Eric van der Aa
Senior ecoloog Rho Adviseurs