In augustus blogde ik over het uitblijven van de resultaten van het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden sinds 2014. Het effect van de PAS sinds 1 juli 2015 bleef daardoor in nevelen gehuld. Naar aanleiding van deze blog werden op 11 september Kamervragen gesteld aan de minister van EZ en op 15 september reageerde de minister: het samenvallen van de inwerkingtreding van de PAS met het technisch probleem van de website van RIVM berust louter op toeval. De minister beloofde dat de meest recente metingen nog in september zouden worden gepubliceerd en hij heeft woord gehouden: vanaf 29 september zijn de jongste metingen per Natura 2000-gebied in te zien op http://man.rivm.nl/.

En wat blijkt: de (in ieder geval door mij) verwachte sterke stijging van de ammoniakconcentraties worden geheel bevestigd door de metingen. Na een daling tussen 2014 en 2015 zijn de gemiddelde concentraties over alle Natura 2000 gebieden in 2016 weer gestegen tot de hoogste waarden sinds het begin van de metingen in 2005. De oplossing van het “technisch probleem” waar de minister naar verwijst is daarin reeds verwerkt. De website meldt dat “naar aanleiding van een technische aanpassing in de referentieapparatuur welke is gebruikt voor de kalibratie van de metingen zijn in 2017 de metingen over de periode 2005 t/m 2015 herberekend. De concentratie ammoniak komt hierdoor enkele procenten hoger te liggen.”

Van de door de PAS “verzekerde depositiedaling” komt dus helemaal niets terecht. Op basis van de modellen onder de PAS is echter veel niet-bestaande depositieruimte uitgedeeld hetgeen, in combinatie met het beëindigen van de melkquotering in 2015, heeft geleidt tot een “koeienexplosie”. Voeg daarbij nog het nodige gesjoemel met luchtwassers en mestboekhoudingen en de sterke stijging van de ammoniakmetingen is verklaard. Indicatief is bijvoorbeeld dat in de kuststrook en op de eilanden (waar relatief weinig veehouderij aanwezig is)  de ammoniakconcentraties weinig zijn gestegen of zelfs stabiel zijn, terwijl in gebieden met veel veehouderij, zoals in Friesland waar veel depositieruimte is vergund voor een sterke groei van de veestapel, de ammoniakconcentraties nog sterker gestegen zijn dan de trend van het Nederlandse gemiddelde. Verbijsterend is daarom de publicatie van enkele dagen eerder onder de titel Nieuwe PAS-monitoringsrapportage stikstof bevestigt dalende trend. In welk parallel universum leeft men daar op dat ministerie van Kamp?!

Hoe dan ook: het PAS-programma is onhoudbaar, evenals de huidige veestapel. Ik ga er vanuit dat deze ammoniakmetingen meegewogen zullen worden bij het oordeel van het Europese Hof over de juridische houdbaarheid van het PAS-kaartenhuis.